Pamięć dziecka

Dzieci początkowo uczą się mechanicznie, powtarzają póki nie zapamiętają. W dużej mierze wynika to z braku strategii uczenia się, które nabędą z czasem. Często uczą się nie rozumiejąc materiału. Młodsi uczniowie łatwiej zapamiętują, gdy angażują różne zmysły (jak dotyk, słuch, wzrok, ruch, węch, smak). Jak już pisałam kilka razy w nauce pomaga też zainteresowanie tematem. Dopiero stopniowo zaczynają dominować procesy zapamiętywania dowolnego, czyli świadomego działania mającego na celu zapamiętanie. Z czasem również dziecko może uczyć się coraz bardziej skomplikowanych zagadnień. Z wiekiem kształtuje się też pamięć logiczna, czyli zapamiętywanie materiału w formie struktur, uwzględniających związki między jego elementami. Rozwijają się też cechy pamięci takie jak pojemność, szybkość i trwałość. Dla dziecka stosunkowo trudne jest przywoływanie już zapamiętanych rzeczy. Dlatego po raz kolejny powtórzę, że w nauce języka istotne jest przypominanie i powtarzanie materiału.

Jak pomagać dzieciom ćwiczyć pamięć?

• uczyć na pamięć wierszyków, piosenek (nawet jeśli „Pani nie kazała…”, jak to ja miałam w zwyczaju mówić jako dziecko, gdy chciałam się wykręcić od nauki na pamięć, której nie znosiłam)
• przy nauce wykorzystywać obrazki, gotowe lub też narysowane przez rodzica. Na przykład w trakcie nauki wiersza, można pokazywać rysunki ilustrujące fragmenty, z których zapamiętaniem uczeń ma problem
• łączyć wyraz z ruchem
• jeśli dziecko ma problemy z koncentracją uwagi i zapamiętywaniem, poprosić o powtórzenie instrukcji, jak ma wykonać zadanie
• zabawa w wyjście do sklepu. Rodzic zaczyna: W sklepie kupuję banany. Dziecko dodaje swoje słowo i powtarza. Dodajemy kolejne artykuły spożywcze (ćwiczenie może być wykonane też po angielsku). Podobne zadanie Ola dostała na urodziny…
• uczenie się wymyślonego numeru telefonu, pytanie dziecka o numer dwadzieścia minut później, godzinę, dzień itp.
• pokazanie dziecku obrazka, później zakrycie go – dziecko ma go opisać
• przeczytanie krótkiego opowiadania, następnie zadanie pytań, by sprawdzić, co zapamiętało
• kojarzenie słów z innymi słowami, układanie śmiesznych zdań
• powtórzenie kilka razy ciągu wyrazów, dziecko ma powtórzyć, jeśli nie może zmniejszamy ich ilość i stopniowo dodajemy nowe
• prosimy dziecko o wyobrażanie sobie, tego czego się uczy. Początkowo opisywanie, tak by dziecko łatwiej „zobaczyło” słowo czy też zwrot.

W tym tygodniu uczymy się (30.01-3.02)

Klasa 0:

• zabawy utrwalające nazwy przyborów szkolnych
• utrwalenie poleceń (listen, look, hands up, be quiet, touch your book, turn around); piosenka
• wprowadzenie nazw zwierząt (rabbit, fish, dog, cat, bird, mouse)

Klasa 1:

• historyjka “Pirates 3” i ćwiczenia z nią związane
• wprowadzenie słownictwa związanego z domem (garden, home, living room, kitchen, bathroom, bedroom)
• piosenka (chant) „This is the garden…”

Klasa 2:

• wprowadzenie nazw zwierząt (elephant, giraffe, tiger, ostrich, tortoise, snake, bear) – historyjka
• piosenka (chant) „It’s an elephant…”
• określenia (strong, fast, slow, tall, furry)

Pamięć

Z procesem uczenia się związana jest pamięć. Często mówi się, że osoba, która ma dobrą pamięć łatwo się uczy. Jaką rolę odgrywa pamięć w przypadku uczenia się języka obcego? Oczywiście jest istotna. Bez przechowywania słów, struktur, zasad gramatycznych uczeń nigdy nie osiągnie wyższego poziomu niż podstawowy.

W obrębie systemu pamiętania i przypominania sobie informacji istnieją trzy systemy pamięciowe: pamięć sensoryczna, krótkotrwała i długotrwała.

Pamięć sensoryczna – przechowuje ulotne wrażenia związane z bodźcami (obrazy, dźwięki, zapachy). Jeśli zamkniemy oczy jeszcze przez krótką chwilę będziemy „widzieli”, to na co przed chwilą patrzyliśmy. Podobnie z dźwiękami , ostatni dźwięk będzie rozbrzmiewał w naszej głowie. Chwila ta jest bardzo krótka, trwa tylko jedna lub dwie sekundy.

Pamięć krótkotrwała zawiera wspomnienia o tym co było przed chwilą. Jeśli informacji nie poświęcimy uwagi, utrzyma się tylko przez około 20 sekund.

Pamięć długotrwała przechowuje informację, którą możemy wydobyć w każdym momencie. Znajdują się tu doświadczenia, zdarzenia, emocje, słowa, kategorie itp Zostały one przeniesione z pamięci sensorycznej i krótkotrwałej i stanowią całokształt wiedzy o świecie danej osoby. Zapamiętywanie odbywa się m.in. poprzez kategoryzowanie, grupowanie, szukanie podobnych znaczeń. Co ciekawe badacze odkryli, że w przypadku listy wyrazów starsze dzieci zapamiętają ją lepiej niż młodsze. Częściej grupują one słowa lub też dobierają je w pary. Młodsze dzieci stosują głównie strategię powtarzania wyrazów. Kiedy nauczy się młodsze dzieci szukać sposobów organizowania elementów, będą zapamiętywać równie dobrze jak ich starsi koledzy.

Jeśli poprosimy dziecko o nauczenie się słówek z angielskiego i zaraz po odpytamy je, wynik będzie satysfakcjonujący. Gorzej wypadnie, gdy zapytamy je po kilku godzinach, czy też następnego dnia. Rodzic może zareagować złością i niezadowoleniem – przecież sprawdził i dziecko opanowało materiał. Zapominanie dotyczy nie tylko dzieci, ale również dorosłych. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiedzi udzielił ponad 100 lat temu Ebbinghaus. Z jego badań (krzywa zapominania) wyniknęło, że po 20 minutach pozostanie zapamiętane 58% materiału, po godzinie nie więcej niż 44%, po jednym dniu 34%, natomiast po 6 dniach pozostaje 25%. Na zawsze zapamiętamy 20% materiału. Badania uczonego dotyczyły zapamiętywania materiału nielogicznego, ale rzeczy sensowne podobnie nam umykają. Częściowe zapominanie wyuczonego materiału jest naturalne, więc nie powinno martwić rodzica. Wniosek jest następujący, że w pierwszych dniach od nauczenia się materiału potrzebne są częste powtórki.

W jakim wieku zacząć naukę angielskiego?

Często spotykam się z pytaniami kiedy dziecko powinno zacząć uczyć się angielskiego, czy też  kiedy zapisać je na zajęcia? Czy rzeczywiście im wcześniej tym lepiej? Jest to coś, co w dzisiejszych czasach przyjmujemy za oczywiste. Logiczne jest, że ja, jako nauczyciel języka angielskiego powinnam odpowiedzieć „Tak, im wcześniej tym lepiej”. Stwierdzam jednak „tak, ale…” (powinno się wiedzieć o pewnych rzeczach).

Ludzie powszechnie uważają, że jeśli dziecko łatwo przyswaja język ojczysty, tak samo łatwo przyswoi równolegle drugi język. Jednakże nauka angielskiego na zajęciach jest zupełnie innym doświadczeniem, niż naturalne nabywanie języka ojczystego. Dodatkowo dorośli często powtarzają, że żałują, że nie mogli nauczyć się języka w dzieciństwie. Wiąże się to z pojęciem „okresu krytycznego”. Wedle tej hipotezy, przyswajanie języka następuje w określonym przedziale czasowym, który kończy się wraz z początkiem okresu dojrzewania. Jeżeli kontakt z językiem następuje po upływie „okresu krytycznego”, język nie będzie przyswojony jak język ojczysty, niezależnie od wysiłku, motywacji, czy poświęconego czasu. Pojęcie to wywołuje kontrowersje. Również w tym przypadku można znaleźć wypowiedzi, że „okres krytyczny” dotyczy bardziej języka ojczystego czy też dzieci emigrantów niż nauki w klasie szkolnej.

Co ciekawe z niektórych badań wynika, że dzieci, które zaczęły uczyć się języka później, w ciągu kilku lat „doganiają” swoich kolegów, którzy rozpoczęli naukę wcześniej, np. jedno w wieku lat 8 a drugie 10, znaczącej różnicy nie widać w 13 roku życia. Starsi uczniowie są bardziej dojrzali i mają opracowane strategie uczenia się. Rozumieją zagadnienia gramatyczne, które mogą przenieść na grunt języka obcego. Potrafią prowadzić konwersację, uzasadniać swoje zdanie, negocjować.

Co więc zyskuje dziecko poprzez wczesne rozpoczęcie nauki języka obcego?

• większą pewność siebie
• rozwój pamięci
• lepszą wymowę
• osłuchanie się z językiem
• większe prawdopodobieństwo dobrego opanowania języka w przyszłości

Dlatego też politycy, rodzice i nauczyciele postulują jak najwcześniejsze rozpoczęcie nauki przez dzieci. Myślę, że powyższy post pozwoli na łatwiejsze podjęcie decyzji, czy będzie to w wieku 3, 5 lat czy też w wieku szkolnym.

Multiple intelligences, teoria Gardnera, czyli jak uczyć inteligentnie?

Inteligencje  wielorakie, czyli teoria Howarda Gardnera zmieniła sposób myślenia o inteligencji w nauczaniu. Wcześniej opierało się ono na testach IQ, z których wynikało czy ktoś jest „bardziej” lub „mniej” inteligentny. Inteligencja w tym ujęciu jest wielopłaszczyznowa i zmieniająca się. Gardner wyróżnia 8 inteligencji i według niego każdy z nas posiada ich „mieszankę”. Inaczej mówiąc każdy posiada indywidualny profil, składający się z innej ich kombinacji. Jest to bardzo pozytywna teoria, gdyż według niej każdy z nas ma jakieś zdolności.

Wiedza ta jest szczególnie ważna dla nauczycieli, ale może być też przydatna dla rodziców. W domu można zaobserwować w jak sposób dziecko najlepiej przyswaja wiedzę. Dlatego, jeśli rodzice pomagają w nauce, warto, by spróbowali odpowiednio dostosować ćwiczenia. Pozwoli to dziecku szybciej opanować materiał.

W przypadku nauczycieli trzeba pamiętać, że nasi uczniowie uczą się w różny sposób. Również nauczyciele mają silniejsze i słabsze strony, co z kolei ma wpływ na sposób w jaki uczą. Powinniśmy jednak starać się zawrzeć w naszych lekcjach zadania skierowane do osób o różnych typach inteligencji. Warto przypomnieć też o tym, że często ćwiczenia koncentrują się na jednej, określonej inteligencji, ale wiążą się również z innymi.

Poniżej znajdują się typy inteligencji i przykłady ćwiczeń:

• Inteligencja językowa –  powtarzanie słów, słuchanie, mówienie wierszyków, odgadywanie, opisywanie, pisanie opowiadań, tworzenie map myśli (mind maps).
• Inteligencja logiczna – rozwiązywanie zadań poprzez dedukcję, liczenie, wypisywanie jak największej ilości słów związanych z danym tematem, samodzielne szukanie wzorców, reguł, kategoryzowanie, porównywanie bohaterów, wydarzeń, opisywanie (w punktach, krok po kroku np. przepis kulinarny).
• Inteligencja wizualno-przestrzenna – łączenie wyrazów i obrazków, szukanie różnic w obrazkach, układanie rysunków w odpowiedniej kolejności, dorysowywanie brakujących elementów, układanie puzzli, labirynty.
• Inteligencja muzyczna – rytmiczne powtarzanie, śpiewanie piosenek, układanie słów do melodii, uczenie się słów wybranych z piosenki, uzupełnianie brakujących słów w piosence.
• Inteligencja interpersonalna (społeczna) – odgrywanie scenek w grupie, zabawy wymagające komunikacji z innymi, praca w parach, dyskusje, dialogi.
• Inteligencja intrapersonalna (refleksyjna) – uczeń woli pracować indywidualnie – rysowanie i pisanie na jakiś temat, wypełnianie ćwiczeń w formie pisemnej, w przypadku historyjki przewidywanie, co wydarzy się dalej, wybór ulubionego bohatera, przygotowanie listy wybranych prze siebie słów (które uczeń uzna za ważne), pisanie zdań o sobie.
• Inteligencja ruchowa – zabawy ruchowe, zabawy kartami (dobrze jeśli wcześniej były zrobione przez dziecko), wcielanie się w role i odgrywanie scenek, zabawy kukiełkami, gra w gry planszowe.
• Inteligencja przyrodnicza –  uczeń lubi tematy związane z biologią, naturą. Teksty związane z przyrodą, opisywanie rzeczywistych obrazów. Opisywanie natury na podstawie swoich doświadczeń, np. spacer brzegiem morza (opisany w czasie przeszłym, uczeń ćwiczy Past Simple).

W tym tygodniu uczymy się (9-13.01)

Klasa 0:

• przypomnienie słownictwa – przybory szkolne
• polecenia (listen, look, hands up, be quiet, touch your book, turn around)

Klasa 1:

• ćwiczenia utrwalające nazwy części ciała
• piosenka “Monster dance” (close your eyes, touch your nose, stamp your feet, clap your hands)
• historyjka “Pirates 3”

Klasa 2:

• utrwalenie nazw części ciała
• utrwalenie pytań: “Has he/she got…?” “Yes, he/she has”, “No, he/she hasn’t”
• przypomnienie piosenki  “He’s got dark hair…”

Jak motywować dziecko do nauki angielskiego?

W Nowym Roku życzę wszystkim samych sukcesów w nauce angielskiego 🙂

Dzieci uczą się inaczej niż dorośli. Przyswajają wiedzę w dużej mierze nie wiedząc, że się uczą. Jeśli dorośli nie zasugerują im, że coś jest trudne lub też nie poniosą na samym początku porażki, są zmotywowane do nauki.

Przede wszystkim należy wyznaczać dziecku osiągalne cele. Stopniowo utrudniać zadania, tak by nie zniechęciło się na początku. Dodatkowo dzieci powinny czuć, że robią postępy. Ważne jest chwalenie i nagradzanie (dla dziecka ważniejsza jest zewnętrzna motywacja, niż wewnętrzna jak w przypadku dorosłego, który potrafi uczyć się dla siebie).  Dziecko powinno wiedzieć, że coś robi dobrze. Mówmy mu o tym. Od czasu do czasu materialna nagroda też jest dobrym sposobem motywowania. Jeśli widzimy, że dziecko ma z czymś problem należy powtarzać z nim materiał. Warto uzmysłowić mu, że powtarzanie pomoże w odniesieniu sukcesu. Jeśli nawet się nie uda, powiedzmy dziecku, że następnym razem będzie lepiej.

Dziecko uczy się głównie poprzez zabawę, więc nauka nie powinna być stresująca. Można wykorzystać tutaj jego zainteresowania. Jeśli chłopiec lubi piłkę nożną, chętnie przeczyta o niej po angielsku, nawet jeśli tekst nie będzie dla niego łatwy. Podobnie  z bohaterami kreskówek, z większą chęcią obejrzy film, jeśli występuje w nim jego ulubiona postać. Zainteresowanie i wynikająca z niego motywacja często pozwala dziecku zmierzyć się z wyzwaniami. Większość dzieci bardzo lubi gry komputerowe, jeśli są one po angielsku również motywują do nauki.

Poprawianie błędów może zniechęcić do nauki. W przypadku błędu np. w nazywaniu kart należy wypowiedzieć wyraz poprawnie, nie zwracając uwagi dziecku, że źle to zrobiło (nie krytykować za bardzo). Podobnie jeśli źle skonstruuje zdanie. Pochwalmy je jeśli następnym razem zrobi to poprawnie. Na początku istotne jest, by dziecko chciało się komunikować.

Warto rozpoznać  dominujący sposób w jaki uczy się nasza pociecha, wykorzystując go w domu pomożemy dziecku osiągnąć lepsze wyniki (szerzej napiszę o tym w następnym wpisie). Oto link do wpisu, o którym jest mowa – klik.

Dobrze jest wykorzystywać różne metody motywowania i odkryć, co „działa” na nasze dziecko. Jak już kiedyś pisałam ważne jest pozytywne nastawienie rodziców, gdyż udziela się ono uczniowi.